گیاهان دارویی گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندام‌های آن‌ها حاوی مادهٔ مؤثره است. این ماده که کمتر از ۱٪ وزن خشک گیاه را تشکیل می‌دهد، دارای خواص دارویی مؤثر بر موجودات زنده است.

گیاهان دارویی و معطر عمدتاً به شکل های زیر مصرف می‌شوند:

  1. گیاه تازه
  2. گیاه خشک شده یا کنسرو شده
  3. به صورت فرآوری شده توسط حرارت
  4. استحصال مواد مؤثر در صنعت

گیاهان دارویی شامل بخش‌هایی از گیاه است که پس از خشکاندن، بدون ایجاد هرگونه تغییری در مغازه‌ها و عطاری‌ها به فروش می‌رسد.

گیاهان دارویی مثل زیره، رازیانه، هل یا دارچین گیاهانی هستند که برخی خواص درمانی آن‌ها که عمدتاً بی ضرر یا کم ضرر هستند، به اثبات رسیده‌ است.

اما داروهای گیاهی حاصل تبدیل برخی گیاهان به دارو در کارخانه‌های داروسازی و طی فرایندی خاص و استریل هستند.

با این توضیحات و ذکر تفاوت گیاهان دارویی و داروهای گیاهی باید گفت که عطاری‌ها تنها حق فروش گیاهان دارویی را دارند، گیاهانی که تعداد شان مشخص است و طی سالیان دراز فواید و بی عارضه یا کم عارضه بودن شان به اثبات رسیده‌است.

مسلم است که مصرف بی‌رویه و بیش از حد نیاز هر نوع خوراکی اعم از گیاهی یا شیمیایی می‌تواند برای بدن ضرر داشته باشد.

در ایران گیهان دارویی در فصل های مختلف سال رشد میکنند:

  • در فصل بهار به ترتیب، گل گاو زبان، سنبل الطیب، خاکشیر، بنفشه
  • در فصل تابستان به ترتیب: خاکشیر، کاسنی، شاه تره، تخم شربتی
  • در فصل پاییز، به ترتیب: آویشن، پنیرک، گل ختمی، بنفشه
  • در فصل زمستان به ترتیب: دارچین، زنجبیل، چهارگل (ترکیبی از نیلوفر، پونه، گل ختمی، سپستان، پرسیاوشان، عناب و گل بنفشه) و آویشن بوده‌است.

گل گاو زبان

گیاه گل گاوزبان به‌طور خودرو، در دامنهٔ کوه‌های البرز و همچنین در بازفت چهارمحال و بختیاری به عمل می‌آید و تاکنون اهلی نشده و قابل کشت نیست.

گل گاوزبان مقوی روح و اعضای رئیسه بدن بوده، حواس پنجگانه انسان را تقویت می‌کند.

گل گاوزبان شکم را نرم و کیسه صفرا را باز می‌کند، اخلاط سوخته سوداوی را از معده خارج و عوارض آن را از بین می‌برد.

از دیگر خواص گل گاوزبان این است که جوشانده آن همراه با داروهای دیگر جهت سرسام (مننژیت)، مالیخولیا، جنون و رفع حواس‌پرتی مفید می‌باشد.

بیشتر بدانید  پیشگیری از بارداری اضطراری لوونورژسترل

جوشانده گل گاوزبان نشاط‌آور بوده رنگ رخسار را باز می‌کند.

یکی دیگر از خواص گل گاوزبان این است که، سینه را نرم می‌کند، تنگی نفس و درد گلو را تسکین می‌دهد.

یکی از خواص گل گاوزبان این است که، دلهره و وحشت را از بین می‌برد و غم و غصه را کم می‌کند و برای کسانی که با خود حرف می‌زنند سودمند می‌باشد.

جوشانده گل گاوزبان با عسل جهت تنگی نفس تجویز شده‌است.

از دیگر خواص گل گاوزبان این است که، جویدن برگ تازه گل گاوزبان جهت درمان جوش‌های چرکی دهان اطفال، برفک، سستی بیخ دندان و رفع حرارت دهان نافع است.

عرق گل گاوزبان جهت بیماری‌های سوداوی، وسواس و خفقان مفید است.

گل گاوزبان دارای منیزیم بوده و از سرطان پیشگیری می‌کند. تحقیقات جدید بیانگر این مطلب هستند که عصاره آبی گل گاوزبان دارویی مؤثر و بی‌خطر برای درمان بیماران مبتلاء به اختلال وسواسی اجباری می‌باشد.

گل گاوزبان دارای موسیلاژ، فلاونوئید ۱۵/۰درصد و آنتوسیانین با آگلیکون دلفینیدین و سیانیدین به میزان ۳۴/۱۳ درصد و به مقدار ناچیز آلکالوئید از دسته پیرولیزیدین است.

گل مرغوب گلی است که دارای دم سفید و گلبرگ‌های بنفش باشد. برگ‌های تازه گل گاوزبان دارای مقدار زیادی ویتامین C می‌باشد. همچنین این گیاه دارای شوره نیست، عرق و ادرار را زیاد نمی‌کند.

جهت مشکلات پوستی، مثل اگزما مصرف می‌شود. همچنین گل گاوزبان به دلیل داشتن مقدار زیادی کلسیم و آهن و مواد مغذی مثل پتاسیم، روی، ویتامین‌های C و B و بتاکاروتن برای خانمهایی که دچار کمبود این مواد ضروری هستند مفید می‌باشد.

گل گاوزبان به دلیل دارا بودن خواص تسکین‌دهنده برای درمان بیماری‌های عصبی نیز توصیه می‌شود. گل گاوزبان در عین حال برای درمان افسردگی و بی‌تعادل روانی ناشی از دوره‌های قاعدگی و یائسگی مصرف می‌شود.

این گیاه آرام بخش، در درمان جوش‌های دهانی و آفت دهانی تأثیر شگرف می‌گذارد و معمولاً دمنوش‌های این گیاه برای سرماخوردگی و در بعضی مواقع سرفه‌های خشک در فصل سرما جوشانده‌ای قدرتمند و مرهمی قوی است.

این گیاه دارویی باعث کاهش تب می‌شود و در تمام موارد تب مثل سرخک، مخملک، آبله، کهیر و تب های دیگر می‌تواند مفید باشد.

بیشتر بدانید  محمد علی کشاورز پدر سالار سینمای ایران

این گیاه دارای مقدار زیادی مواد شیمیایی به نام آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی (PAS)است که مصرف زیاد این گیاه در دوز بالا یا در دراز مدت، می‌تواند باعث بروز سرطان کبد یا آسیب به این عضو مهم شود

**به صورت دم کرده مصرف کنید و مقدار خوراک گل آن دو مثقال تا پنج مثقال می‌باشد**

کاسنی

کاسنی شستشو دهندهٔ کبد و کلیه، خون ساز، افزایش نیروی جنسی و افزایش حجم اسپرم در مردان می شود.

کاسنی کاملاً سرد است، و تقویت‌کننده کبد، و مسکن حرارت و عطش، و گرمی و تقویت‌کننده کلیه و فشار خون و صفرا و پاک‌ کننده مجرای ادرار و کلیه‌ها است.

کاسنی برای تنظیم فشار خون بسیار مفید است.

کاسنی دوست کبد است و کم‌ کننده قند خون بیماران مبتلا به دیابت می‌باشد.

تخم کاسنی در ترکیب با سایر داروهای خنک مفید و برطرف‌کننده تب های صفراوی، یرقان، خفقان، بیماری‌ های کبدی و سردرد است.

مقدار مجاز خوراک طبی تخم کاسنی تا ۱۰ گرم است، و شربت آب آن ۴ تا ۱۰ گرم و داخل سایر جوشیدنی‌ها برای پختن دارو ۲۰ تا ۵۰ گرم است.

برای تهیه ماسک زیبائی از کاسنی، کاسنی را بکوبید و آب آن را بگیرید و با سفیده تخم مرغ مخلوط کنید و به صورت بمالید. پس از یک ربع ساعت آن را با آب ساده بشویید.

این ماسک غدد را تحریک می‌کند و عرقپوست را زیاد می‌کند. برای مبتلایان به امراض جلدی و اگزما مفید است.

کاسنی منبعی مفید برای فروکتوز است و اینولین به خودی خود شکلی از فیبر طبیعی است که اگر در برنامه غذایی گنجانده شوند به کنترل و کاهش وزن کمک شایانی می‌کنند.

هر دوی این اهداف به تنظیم گرلین که نخستین اسید آمینه‌ای است که با احساس گرسنگی و رفتارهای غذا جویانه مرتبط است، کمک می‌کند.

مصرف کاسنی موجب کاهش ترشح هورمون گرلین و منجر به کنترل پرخوری و ایجاد احساس سیری یا پری شکم می‌شود، که این امر در راستای تلاش برای کاهش وزن است.

کاسنی به‌طور سنتی برای درمان آرتروز به کار گرفته می‌شد، و مطالعات نشان دادند که کاسنی به‌طور قابل توجهی دارای خواص ضدالتهابی می‌باشد که به همین دلیل موجب کاهش دردهای مفصلی – استخوانی می‌شود.

بیشتر بدانید  تاثیر بدنسازی در از بین رفتن غضروف ها

در مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۰، گزارش‌ها حاکی از آن است که ۷۰٪ از بیمارانی که از دردهای مفصلی-استخوانی رنج می‌بردند و با کاسنی تحت درمان قرار گرفتند و به‌طور قابل ملاحظه‌ای دردهایشان بهبود یافت.

همچنین کاسنی را عموماً برای کاهش دردهایی که عامل التهابی دارد، دردهای ماهیچه‌ای و درد مفاصل می‌توان مصرف نمود.

کاسنی خواصی همچون داروهای مسکن دارد که اضطراب را کاهش داده و ذهن را آرام می‌سازد، بنابراین استرس و تأثیرات خطرناک آن بر بدن را از بین می‌برد.

عصاره ریشه کاسنی به دلیل خواص آرامش‌بخشی به خواب راحت کمک می‌کند و از بسیاری از قرص‌های خواب‌آور مرسوم سالم‌تر است.

کاهش استرس و اضطراب خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، عدم توازن هورمون‌ها، مرض بی‌خوابی، زوال عملکرد شناختی و پیری زودرس را تاحدودی تقلیل می‌دهد.

در صورت بارداری مصرف بیش از حد آن غیرمجاز است، زیرا ممکن است موجب خون‌ریزی گردد و احتمال سقط جنین غیرعمدی را افزایش دهد. اگرچه تحقیقات در این زمینه کافی نیست اما همان تحقیقات نشان می‌دهد که در دوران شیردهی نیز مصرف بیش از حد آن ممنوع می‌باشد زیرا کاسنی از طریق شیر مادر به کودک منتقل می‌شود.

مصرف بیش از حد آن باعث ترش کردن معده، کاهش وزن (ورزشکارانی که دارای مقداری اضافه وزن هستند می‌توانند روزی ۲ الی ۵ بار از عرق کاسنی استفاده بکنند).

** بعد ازهر وعدهٔ غذایی با نصفی از لیوان آب مصرف شود**

آویشن

از آویشن در صنایع غذایی (پیتزا، پاستا، ماهی، پنیر، لیکور، ذرت مکزیکی و…)، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده می‌شود.

عرق آویشن، ضد سرم خوردگی، ضد سینوزیت، ضد گلو درد، ضد غلظت خون بوده و همچنین برای تقویت بینایی و معالجه بیماری های قارچی بسیار مفید است.

در تحقیقی دربارهٔ اثرات گیاهان  اسطوخودوس و آویشن بر روی باکتری‌های Pseudomonas aeruginosa، Staphylococcus aureus وKlebsiella pneumoniae که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، مشاهده شده‌ است که هر دو گیاه دارای اثر مهارکننده بر روی باکتری‌های بیماری‌زا دارند اما گیاه آویشن دارای اثر بهتری در مهار باکتری‌ها نسبت به گیاهان دیگر داراست.

2 نظرات

نظر دهید

لطفا نظر خود را بنویسید!
لطفا نام خود را وارد کنید